Hint Felsefesi

Sözünü ettiğimiz eleştiriyi çok eski zamanlardaki bir örnek ile açalım.
Bu örnek Hint felsefesinden olacak. Eski bir Hint dini olan "Brahma"
dininin kuralları "veda" denilen kitaplarda toplanmıştır. Veda'lar,
farklı zamanlarda yazılmış olan çeşitli eserlerden oluşan bir çeşit
ansiklopedidir.



Bu din kitabının daha eskiye ait bölümleri birtakım ilâhilerden ve
beyitlerden oluşur. Daha yeni bölümleri ise bu ilâhi ve beyitlerin
felsefi yorum ve açıklamalarıdır. Fakat "Rigveda" denilen en eski
bölümlerinde bile bazı felsefi düşüncelere rastlanır.



Söz gelişi bu en eski bölümlerde bulunan ünlü bir beyitte "Tanrılar ve
insanlar henüz yokken bu evrende acaba ne vardı?" sorusu sorulur.
Beyiti yazan, Tanrıların varlığından hiçbir zaman kuşkulanmaz, fakat
Tanrıları evrenin bir parçası olarak kabullenir ve onları evrenin
yapısına dahil eder.



Tanrıların da içinde bulunduğu bu evrenin elbette bir başlangıcı
olacaktır. Acaba ilk sebep nedir? Bu soruyu Rigveda'nın yazarı, açık
olmayan bulanık birtakım fikirler öne sürerek, şöyle cevaplar:



"Evren var olmazdan önce ne var olan ve ne de yok olan., yani varlık
ile yokluk arasında bir şeyin bulunması gerekir. Bu ne var ve ne de yok
olun şeyin yaratıcı bir güç olması gerekir." Yazar bu gücü doğanın
yaratıcı gücü ile karşılaştırdıktan sonra beyit şöyle son bulur:
"Herhalde evrenin ne olduğunu bilen bir kimse vardır. Yoksa, bunu bilen
biri yok mu?.."



Bu türden düşünceleri ilk felsefî açıklamalar olarak benimseyebiliriz.
Bunlar felsefe alanındaki ilk adımlar, ilk denemelerdir. Bu sorular ile
evrenin başlangıcı problemine bir biçimde cevap aranmış oluyor.
Görüldüğü gibi bu türden konular üzerinde düşünmeye başlayan insana
artık dinin kuralları yetmemektedir. İnsan bunları eleştirmek, bunların
dışına çıkmak gereksinimi duyar.



İlk kez Veda'larda belirsiz ve bulanık bir biçimde ortaya çıkan bu
anlayış, ilk felsefe anlayışıdır. Felsefi düşünce her yerde dinin inanç
ve mit'lerinden, tıpkı Veda'larda karşılaşıldığı biçimde, ayrılmaya
başlar.



"Felsefî düşünce nerede ve ne zaman başlamıştır?" sorusunun cevabı
ancak şu olabilir: İnsan nerede kendi düşüncesiyle dinsel inançlara
karsı bir reaksiyon göstermiş ve inancın dışına çıkmak gereksinimi
duymuşsa, o anda orada felsefî düşünce, saf ve gerçek anlamda, başlamış
olur.



Hint felsefesiyle ilgili bu örneklemeyi yeterli saymalıyız. Gerçi Hint
felsefesi çok dikkat çekicidir. Hint felsefesi hiçbir zaman kendisini
dinden tam anlamıyla soyutlayamamıştır. Bunun içindir ki Hint
felsefesi, özellikle bir rahip felsefesi olarak kalmıştır. Kendisini
dinden tamamen soyutlayarak bilimsel bir biçimde gelişen felsefe, eski
Yunan felsefesidir.

teşekkürlerrr türk felsefesi yoq mu