Ön Asya Uygarlıkları

Ön Asya Uygarlıkları

İran

• Bu uygarlığı yaratan Ari'ler olup m.ö.9 yy. dan itibaren İranda 2 devlet kurmuşlardır.
  

A) MEDLER
İran'da
ilk siyasalbirliği sağlamışlardır. Urartıları yıkıp Anadoluya gelen M.Ö
585 Kızılırmak savaşından sonra Anadoluyu Lidyalılarla paylaşan,
Babillerle birleşip Asuru yıkan Kapadokya'ya hakim olan Medleri Persler
yıkar.
B) PERSLER
İrana hakim
olduktan sonra yayılma siyasetine yönelen persler ; lidyalıları,
babilleri, İonları yıkacak Egeden Hint'e uzanan bir imp. kuracaklardır.
Persler aşırı büyümenin yönetsel sorunlarını ortadan kaldırmak için
sahip oldukları bölgeleri "Sadrap" adı verilen eyaletlere bölmüşlerdir.

• İlk düzenli posta örgütü kurukmuştur.
  
• İlk iran parasını bastırmışlardır.
  
• Monarşik yönetim ve idari örgütlenme ile Helenistik ve Batı uygarlıklarını etkilemişlerdir.
  
• Gerek
  Ticareti geliştirmek, gerek sadraplar arası ulaşımı kolaylaştırmak
  amacıyla , askeri stratejik amaçla Efes'ten - Sus'a uzanan Kral yolunu
  yapmışlardır.
  
• Dinleri hlak afelsefesi
  niteliğinde olup "Zerdüşlük" ortay koyduğu "manhenizimdir" En büyük
  Tanrıları iylik tanrısı olan "Hürmüz" ; kötülük tanrısı "Ehrimendir."
  
• Ateş kutsal sayılır ve tapanlara Mecus denilir.
  
• İyon
  ayaklanması ile başlayan Pers savaşları Yunanlılara yenilerek Ege'den
  çekilen persler M.Ö. 330 GAOGAMELA SAVAŞI'nda Büyük İskendere yenilerek
  yıkılır.
  
• Perslerin yıkılması ile Helenistik dönem başlar.
  

FENİKELİLER
Sami
kökenli halklarca kurulmuş olup Sur, Sidon, Sebal, Ugarit adı verilen
ve "ticari rekabetten dolayı" birleşemeyen şehir devletler tarafından
oluşur.

• Kuruldukları
  bölgenin tarım ve hayvancılığa uygun olmayışından dolayı denizciliğe
  yönelen Fenikeliler ilk deniz Ticaret Kolonilerini kurmuşlardır.
  
• Denizcilikte
  çok ileri olmalarına rağmen kolonicilikte İon ve Yunan kadar başarılı
  olmayışlarının nedeni ele geçirdikleri bölgelerde yurt edinmeyi değil
  Kar ve Ticareti amaçlamışlardır.
  
• Uygarlığa en
  büyük katkıları 22 harften oluşan (M.Ö. 1250) İlk alfabeyi
  bulmuşlardır. Bu alfabeyi İonlar-Yunanlılara, Yunanlılar-Romalılara,
  Romalılar Latin alfabesine dönüştürmüşlerdir. (Simgesel değil Harf
  Yazısıdır.)
  
• Denizcilikte sayesinde eski doğu
  ve ön asya uygarlıklarını Ege Havzasına TaşıyarakAkdeniz Uygarlıklarını
  ege havzasına taşıyarak Akdeniz Uygarlıklarının temelini atmışlardır.
  
• Fenikeliler
  akdeniz egemenliğinden kaynaklanan İlk çağın en uzun süreli savaşı olan
  PÖN (Kartaca) Sasvaşlarında Roma tarafından yılıkmıştır. (M.Ö 264 -
  M.Ö. 146)
  

İBRANİLER
Suriyenin
güneyinde Sami kökenli halklarca kurulan ve en parlak dönemini Hz.Davut
ve Süleyman zamanında yaşayan daha sonra ise bölünmüşlerdir. İsrail
devleti Asurlar tarafından yıkılmıştır. Yahudi devleti ise Babiller
Tarafından yıkılmıştır. İbranilerin en büyük özelliği "tarihte, kitaplı
(tevrat) peygamberli(Musa) ve tek tanrılı din sistemini (musevilik)
benimseyen toplumdur. Peygamber tarafından yönetilen İbraniler,
kendilerini üstün görüp didni ulusallaştırdıkları için musevilik başka
toplumlara yayılmamıştır.